Media

Met name tussen 2013 en 2021 vonden regelmatig interviews door radio, tv en kranten plaats: meestal over verkeersveiligheid, soms over beleidsevauatie en toezicht. Hier treft u een selectie aan.

NOS Journaal 2019: Stijging van het aantal doden op snelwegen

Pak verkeersovertreders aan, er vallen te veel doden NRC Handelsblad van 6 mei 2016

‘Het aantal verkeersdoden in Nederland is vorig jaar toegenomen. Vergrijzing en bezuinigingen zullen nog meer ongelukken veroorzaken, waarschuwt Peter van der Knaap.’

In 2015 kwamen in ons land 621 mensen om in het verkeer, een groei van 9% ten opzichte van 2014 en 2013 toen, in beide jaren, 570 verkeersdoden vielen. De stijging is de grootste in bijna veertig jaar en staat niet op zichzelf: in 2014 waren er 20.700 ernstig verkeersgewonden, een recordaantal. De totale maatschappelijke kosten van verkeersonveiligheid bedragen meer dan 12 miljard euro per jaar.

In NRC is niet bericht over de groei van het aantal verkeersdoden. Dat is kenmerkend voor de geringe aandacht die het onderwerp krijgt. Toch is het ernstig: de stijging is bijvoorbeeld vier keer groter dan de toename van het wegverkeer zelf en ook in Europees perspectief opvallend groot. Maar er zijn meer feiten die opvallen.

Zo is het aantal auto-inzittenden dat in het verkeer omkomt voor het eerst in lange tijd gestegen (van 187 naar 224). Dit terwijl het aantal overleden fietsers stabiel blijft.

Ook de toename van het aantal verkeersdoden op rijkswegen valt op. Lange tijd was hier juist de grootste daling te zien. De stijging doet zich met name voor op de wegen waar 130 kilometer per uur gereden mag worden.

Zeer negatief springen de straten waar 30 kilometer per uur de limiet is eruit: 40 doden. Dit terwijl de kans op dodelijk letsel juist daar zeer gering zou moeten zijn. Sowieso vallen verreweg de meeste doden op gemeentelijke wegen, ook die waar 50 gereden mag worden.

Wat ook opvalt is dat er verhoudingsgewijs veel doden in het verkeer vallen onder jongeren (16-24 jaar) en ouderen (65+). Dat er vorig jaar 119 mensen van 80 jaar en ouder in het Nederlandse verkeer zijn omgekomen is voor veel mensen schokkend.

Wat betekenen deze cijfers voor de toekomst? Vooropgesteld: fluctuaties van jaar tot jaar zijn normaal. Monitoring en onderzoek zijn daarom belangrijk. Tegelijkertijd zijn er combinaties van cijfers en trends die nu al meer aandacht verdienen:

Trend 1: vergrijzing

Nederlanders worden steeds ouder. In 2030 verwachten we in ons land meer dan 4 miljoen 65-plussers en meer dan een miljoen 85-plussers. Tegelijkertijd blijven we steeds langer mobiel, bijvoorbeeld op elektrische fietsen. 

Trend 2: decentralisatie en financiële schaarste

Volgens nieuw onderzoek van Binnenlands Bestuur verwacht meer dan 70% van de gemeenteambtenaren bezuinigingen op wegen. Ook het CPB sluit in een recent rapport niet uit dat ‘grote schokken’ in de zorguitgaven kunnen leiden tot bezuinigingen op andere terreinen.

Trend 3: minder handhaving

Hoewel er politieke consensus bestaat over een strengere aanpak van veelplegers van ernstige verkeersovertredingen, heeft verkeersveiligheid geen landelijke handhavingsprioriteit: het aantal staandehoudingen loopt dan ook al jaren fors terug. 

Het verkeer wordt de komende jaren drukker. Verkeersdeelnemers worden ouder en daarmee kwetsbaarder. Nederland is nog niet klaar met het veilig inrichten van wegen en fietspaden. De slechte score van de 30km/uur-zones spreekt wat dat betreft boekdelen. Dat geldt ook voor het feit dat een groot deel van de 50km/uur-wegen nog steeds geen gescheiden fietspadvoorziening heeft.

Niet lang geleden gold Nederland als ‘wereldkampioen verkeersveiligheid’. Die positie zijn we inmiddels kwijt. Belangrijker dan dat zijn het leed en de hoge kosten die verkeersongevallen veroorzaken.

Het is goed dat de wegbeheerders in ons land – met name rijk, provincies en een aantal gemeenten, waaronder Amsterdam – nu initiatieven nemen om de grootste risico’s in kaart te brengen om vervolgens systematisch aan meer verkeersveiligheid te werken. Investeren in meer verkeersveiligheid loont: het return on investment behoort volgens het CPB tot de hoogste van alle publieke uitgaven. 

Maar er is meer nodig. Hoewel slimme technieken kunnen helpen om onze aandacht bij de weg – en niet bij onze telefoon – te houden, is het belangrijk om vooral realistisch te zijn over wat innovatie en vrijblijvende gedragsbeïnvloeding vermogen. Oplossingen die échte veiligheidswinst brengen maar misschien minder populair zijn, zoals een dwingende snelheidsbegrenzer in woongebieden en gerichte handhaving binnen de bebouwde kom, in combinatie met een goede weginrichting, verdienen meer aandacht.

Net als verkeersveiligheid in het algemeen.

NOS Journaal 2016: Alcoholslot
NOS Journaal 2017: Progressieve boetes

Presentatie over verkeersveiligheid: ontwikkelingen, uitdagingen en kansen (2019)

RTL Nieuws 2018: Belang van strategisch plan verkeersveiligheid 2030
NOS Journaal 2014: Trajectcontroles n-wegen
Opinie in Trouw, 6 mei 2017

Groot risico op frontale botsingen

Het zijn meestal enkelbaanswegen met twee rijrichtingen en twee rijbanen. “Dat zijn wegen die er altijd negatief bovenuit steken”, zegt Van der Knaap van Stichting Wetenschappelijk onderzoek Verkeersveiligheid. “Op snelwegen, waar veel harder wordt gereden, zijn veel minder slachtoffers te betreuren.”

“Een groot risico is dat je frontale botsingen hebt met een hoge snelheid van 80 kilometer per uur, of op sommige wegen zelfs met 100 kilometer per uur. Dan komen op het moment van botsing echt gigantische krachten los; dat moet je niet willen.”

mij is de politiek en de bestuurlijke wil er wel, maar in de praktijk is het waarschijnlijk woekeren met ruimte en budgetten die ervoor zorgen dat het toch te lang duurt”, zegt Van der Knaap. Inmiddels heeft verkeersveiligheid de prioriteit, zo staat in het regeerakkoord. Twee jaar geleden lanceerde het kabinet het Strategisch Plan Verkeersveiligheid met als doelstelling nul verkeersdoden in 2050.

“Als je die doelstelling echt wilt halen zou je 15 miljard moeten investeren”, vertelt Van der Knaap. “Dat klinkt veel, maar weet wel dat de maatschappelijke kosten van ongevallen ieder jaar 17 miljard euro bedragen. Investeren in verkeersveiligheid verdient zichzelf sowieso terug.”

Interview OTAR (2018) p. 1-2
Interview OTAR (2018) p. 3-4
Interview RAI Magazine, 2019